परिचय
चंद्रपुरम पोनुस्वामी राधाकृष्णन, ज्यांना सर्वत्र सी. पी. राधाकृष्णन म्हणून ओळखले जाते, हे भारतीय जनता पक्ष (भाजपा) व राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) यांचे जुने कार्यकर्ते आहेत. २०२५ मध्ये ते भारताचे उपराष्ट्रपती म्हणून निवडून आले. त्यांच्या दीर्घ राजकीय, सामाजिक व संघटनात्मक कार्यामुळे त्यांना “अजातशत्रू” (शत्रूविरहित नेता) अशी ओळख मिळाली आहे.
प्रारंभीचे जीवन व शिक्षण
- जन्म : ४ मे १९५७, तिरुपूर, तामिळनाडू
- आई-वडील : सी. के. पोनुस्वामी व के. जानकी
- शिक्षण : बी.बी.ए., व्ही. ओ. चिदंबरम कॉलेज, थूथुकुडी
- खेळ : कॉलेज स्तरावर टेबल टेनिस चॅम्पियन
- संघ कार्य : वयाच्या १६व्या वर्षी RSS व जनसंघात प्रवेश (१९७४ मध्ये जनसंघ राज्य कार्यकारिणी सदस्य)
राजकीय कारकीर्द
- लोकसभा निवडणुका
- १९९८ : कोयंबतूर मतदारसंघातून पहिल्यांदा विजय (१.५ लाख मतांच्या फरकाने)
- १९९९ : पुन्हा विजय (५५,००० मतांनी)
- २००४ : CPI उमेदवाराकडून पराभव
- संसदीय कार्य
- सार्वजनिक उपक्रम समिती सदस्य (१९९८–२००४)
- अर्थ मंत्रालयाच्या सल्लागार समिती सदस्य
- २००३ मध्ये UNGA (संयुक्त राष्ट्र महासभा) मध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व – आपत्ती व्यवस्थापन विषयावर भाषण
- भाजपा नेतृत्व
- २००४–२००६ : तमिळनाडू भाजपा अध्यक्ष – ९३ दिवसांची रथयात्रा आयोजित
- नदी-जोडणी प्रकल्प, दहशतवादविरोधी मोहीम व सामाजिक सुधारणा यांचा प्रचार
- केरळमध्ये भाजपा संघटन उभारणी
- नंतरच्या भूमिका
- २०१६–२०२० : कॉयर बोर्ड अध्यक्ष – विक्रमी निर्यात वाढ
- भाजपा राष्ट्रीय कार्यकारिणी सदस्य
- २०१४ व २०१९ : लोकसभा निवडणुका लढल्या (प्रबळ पण पराभव)
राज्यपाल पदावरील कार्य (२०२३–२०२५)
- झारखंड राज्यपाल : १८ फेब्रुवारी २०२३ पासून
- अतिरिक्त जबाबदाऱ्या (२०२४) : तेलंगणा राज्यपाल व पुदुच्चेरी उपराज्यपाल
- महाराष्ट्र राज्यपाल : २७ जुलै २०२४ – सप्टेंबर २०२५
उपराष्ट्रपतीपद (२०२५)
- तत्कालीन उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांच्या राजीनाम्यानंतर निवडणूक
- भाजपा अध्यक्ष जेपी नड्डा यांनी उमेदवारी जाहीर (१७ ऑगस्ट २०२५)
- एनडीए (AIADMK, JD(U), NCP, TDP, शिवसेना) तसेच YSRCP सारख्या अपक्ष पक्षांचा पाठिंबा
- ९ सप्टेंबर २०२५ रोजी निवडणूक
- मिळालेले मते : ४५२ (६०.१०%)
- प्रतिस्पर्धी : बी. सुधर्शन रेड्डी (INDIA आघाडी) – ३०० मते (३९.९०%)
- विजय फरक : १५२ मते
वैयक्तिक जीवन
- विवाह : १९८५ मध्ये आर. सुमती यांच्याशी
- दोन अपत्ये
- आवडी : क्रिकेट, व्हॉलीबॉल, लांब पल्ल्याचे धावणे
- सदस्यत्व : लायन्स क्लब इंटरनॅशनल
प्रमुख योगदान व महत्त्व
- RSS व भाजपा मध्ये मजबूत पायाभूत कार्य
- दोनदा लोकसभा खासदार
- भारताचे प्रतिनिधित्व संयुक्त राष्ट्र महासभेत
- ३ राज्ये व १ केंद्रशासित प्रदेशाचे राज्यपाल
- सर्वमान्य, समन्वयक नेता – “अजातशत्रू” म्हणून ओळख
- राज्यसभेचे कामकाज सुरळीत पार पाडण्याची अपेक्षा
महत्वाची तथ्ये (परीक्षेसाठी उपयुक्त)
- १९८७ नंतरची पहिली अशी उपराष्ट्रपती निवडणूक, जी कार्यकाळ संपण्यापूर्वी घेण्यात आली
- २०२५ मध्ये ६०.१०% मतांनी विजय
- कोयंबतूरमधून दोन वेळा लोकसभा सदस्य
- झारखंड, तेलंगणा (अतिरिक्त), पुदुच्चेरी (अतिरिक्त) आणि महाराष्ट्राचे राज्यपाल
- नदी-जोडणी व सामाजिक सुधारणांचे ठाम समर्थक
✍️ निष्कर्ष
सी. पी. राधाकृष्णन यांची राजकीय व सामाजिक वाटचाल ही संघकार्य, भाजपा नेतृत्व, संसदीय अनुभव आणि राज्यपाल पदावरील प्रशासन या सर्वांचा संगम आहे. २०२५ मध्ये उपराष्ट्रपती पदावर निवडून आल्यामुळे भारतीय राजकारणात त्यांची भूमिका आणखी महत्वाची ठरणार आहे.